Stoacılık Nedir?

Stoacılık, MÖ 3. yüzyılın başlarında Atina’da Kitioslu Zenon tarafından kurulan Helenistik antik felsefe okuludur. Erdemli sağlam bir karakteri maddesel olan veya dünyevi başarı üzerinde tutar ve tüm insanları doğanın bir parçası, tek bir küresel topluluğun üyeleri olarak görür.

Stoacılık üç dönemden oluşan bir okuldur : Eski Stoa, Orta Stoa, Roma Stoası (İmparatorluk Stoası)

Stoa Okulu’nun kurucusu Zenon (M.Ö. 326-246), Kıbrıs adası Kitios’da (Larnaka) doğmuş ve okulunu Atina’da sıra sütunların çevrelediği, güzel resimlerle dekore edilmiş olan bir halk galerisinde (Stoa Poikile) kurmuştur. Felsefeyi üç bölümde çalışan Zenon; Ahlak, Mantık ve Fizik bilimlerini bir araya getirerek bir bütünlük sağlamıştır.

Eski Stoa (İ.Ö. 3. yy)

Zenon ile başlar, Krisippus’un (M.Ö. 280-206) ölümüyle kapanır.

Orta Stoa (İ.Ö. 2. ve 1. yy)

Orta Stoa’nın iki önemli filozofu vardır: Rodoslu Panaetius (M.Ö. 180-110) ve Apameialı (Suriyeli) Posidonius (M.Ö. 135-51).

Antipater’in bir öğrencisi olan Panaetius Rodos’ta doğmuştur ve Antipater’in ölümü üzerine Atina’ya dönmüş ve okulun yönetimine geçmiştir. Okulun yönetimine geçişi ile birlikte Stoa düşüncesi rasyonalist hümanizme doğru kaymıştır; Stoa öğretisi keskinliğini yitirmiş, kesinlikten çok olasılığa çağrı yapmıştır.

Roma Stoası

Roma Stoacılığı’nın üç temsilcisi Epiktetos, Seneca ve Marcus Aurelius’tur. Roma Stoası dönemindeki yaklaşım, Zenon’dan üç yüzyıl sonra sanki Eski Stoa’nın değerlerine ve ilk ortaya çıktığı andaki itkisine geri dönüş gibidir. O dönemde Roma’nın içinde bulunduğu terör, şiddet, adaletsizlik ve devletin yönetim zaafları ile politik, kültürel ve dini açıdan çökmüş toplum için Stoacılık, yükseltici ve sorunları aşmaya yönelik pratik bir kozmovizyon sunmuştur. Diğer üç filozof kadar meşhur olmasa da dönemin önemli düşünürlerinden, öğretisini pratik bir uygulama yöntemi ile öğrencisi Epiktetos’a aktaran Musonius Rufusta listeye dâhil edilmelidir.